Jozefstraat 2

In het Bedakkertje van de zomer 2019 stond een uitgebreid artikel over het Sint Jozefgebouw. Lees het hier terug! In de komende lente editie 2020 van het Bedakkertje gaan we verder met de Jozefstraat. 

In het jubileumboek over 100 jaar De Jozef (Dick Brinkkemper en Klaas Karregat) staat o.a. het volgende: “Het begon allemaal met die verschrikkelijke storm in 1896. Ter hoogte van Terschelling sloegen 2 botters om waarbij 6 Volendammer visserlui om het leven kwamen. 3 gebroeders, Jaap, Jan en Crelis Schilder, die samen voerden op een botter en Klaas Mol (Kompik) met zijn zoon Piet en knecht Piet Bond. Deze ramp was de doodsteek voor de Noordzeevisserij van de Volendammers die in de winter zo een aardig centje konden bijverdienen wanneer het vissen op de Zuiderzee in dat jaargetijde niet meer lonend bleek. Geen werk in de winter, 

betekende geen inkomsten. Het bezoek aan de cafés nam toe. Het drankmisbruik werd ieder jaar erger. Het maakte de problemen nog groter.

In 1902 kreeg kapelaan Hafkenscheidt van pastoor Hendriks de opdracht een oplossing te zoeken voor de wantoestanden in het dorp die het gevolg waren van geen inkomsten en het overvloedig drankgebruik. Het was in de tijd van de beroemde encycliek van Paus Leo XIII ‘Rerum Novarum’ *. Kapelaan Hafkenscheidt zag al gauw in dat een eerste aanzet voor een oplossing van de grote problemen het oprichten was van een verenigingsgebouw.”

Op 18 januari 1903 werd de eerste bestuursvergadering gehouden in de pastorie. Willem Gijsbrechts, die een sigarenhandel had op de dijk, (later woning Juffrouw Mien Jonk-Tuin, nu IJssalon) werd voorzitter. Jan Pooyer (brandstoffenhandelaar) werd secretaris. Veehouder Klaas Hansen werd als penningmeester benoemd. Voor dit project moest geld worden geleend en Volendammers konden een aandeel kopen voor fl. 5,00. De parochie zorgde ook voor een bijdrage.

Aanvankelijk zou het nieuwe verenigingsgebouw worden gebouwd op de dijk (red: nu de Vrijheid). Uiteindelijk werd gekozen voor het de huidige locatie, een behoorlijk stuk weiland in de Meer, achter de Meerzijde. Het was land van de Meereboer. Een belangrijk aandeel in de nieuwe en definitieve locatie had de pastoor Van der Weiden, die in 1904 de plotseling overleden pastoor Hendriks opvolgde. Hij kende Volendam goed omdat hij er eerder van 1887-1894 kapelaan was geweest. Hij voorzag dat de nieuwbouw van Volendam daar, in de Meer, zou komen te liggen. Hij zette vaart achter de bouw. Nog voor de Jozef op 1 maart 1908 zijn deuren officieel kon openen had de Jozef van 1 augustus – 1 november 1907 dienst gedaan als kerk. De Sint Vincentiuskerk moest namelijk vergroot en verbouwd worden.

*Rerum Novarum is een in 1891 door Paus Leo XIII geschreven encycliek. De encycliek houdt zich bezig met de situatie van de arbeidersklasse en formuleert in de vorm van een aantal uitgangspunten de sociale leer van de Katholieke Kerk.

Hoe kwam de Jozef eigenlijk aan haar naam? Het gedicht dat daarover is gemaakt willen wij u niet onthouden.

De Jozef mag het predicaat ‘Koninklijk’ voeren. Een terechte waardering voor 100 jaar, inmiddels 116 jaar, vorm geven aan maatschappelijke betrokkenheid, geënt op de Christelijke identiteit en de RK-geloofstraditie. Of het nu de Jozef is, Pius X, scholen, Sint Nicolaashof, verenigingen, noem maar op, het was de kerk die samen met enthousiaste en deskundige dorpsgenoten overging tot daden. En waar was de gemeente? We deden het toen vooral zelf. Vandaag de dag is dat vaak ook nog zo.

100 jaar Jozef, er is heel veel over te vertellen. Inderdaad een boek vol. Dirk Bootsman was de 1e conciërge, opgevolgd door Piet Veerman. Deze Piet Veerman en zijn knecht Jan Veerman (van de Schutter) overleefden op 14 april 1903 een scheepsramp met zijn botter de VD 151. Zijn andere knecht Evert Smit (De Mop) en Jakoppie Schilder (16) verdronken. Na deze ramp wilde Piet Veerman geen schipper meer zijn. Hij zocht een baan op de wal.

Piet Veerman wist zich als conciërge (1912-1952) verzekerd van de steun van zijn dochters, de zusters Jannig en Duur. Ze gingen door het leven als ‘Jannig van de Jozef’ en ‘Duur van de Jozef’. Jannig en Duur hadden één zus, Stijn, gehuwd met Jan Plat (Jan de Ruiter). Ze hadden ook twee broers Grote Jaap van de Jozef (vader van Piet de Koster), gehuwd met Maarie Steur (Maarie van de koster) en Kleine Jaap van de Jozef (vader van Dick, Piet, Jack, Wil, Annemiek en Jaap† van de Jozef), gehuwd met Grietje Mooijer.

Hein Bond nam in 1968 het stokje als conciërge over. Sinds 1997 zwaait Johan Bond de scepter over de springlevende vereniging zetelend in een uitstekend en van alle gemakken voorziend verenigingsgebouw. Naast goeie en beste jaren, heeft de Jozef ook slechtere tijden gekend. Eind jaren ’60 van de vorige eeuw waren er zelfs plannen om van de Jozef een museum te maken voor ‘Oud Volendam’. Tweede Kerstdag 1967 zou de laatste keer zijn dat er in de Jozef een dansavond was. De Skyriders verzorgden de muziek. Er volgde een turbulente tijd. Ledenvergaderingen etc. De gemoederen bedaarden en in 1968 werden door de leden besluiten genomen om de Jozef meer professioneler te maken. En er moest wat aan het interieur worden gedaan. Het bestuur pakte de nieuwe taken voortvarend op. De ingang van de Jozef aan de Sint Jozefstraat werd verplaatst en de Jozef werd uitgebreid met een grote aanbouw.

De Jozef is niet weg te denken uit
de gemeenschap van Volendam. Opera, operette, toneel, cabaret, cabavu, dans en muziekavonden, allerlei ontspanningsactiviteiten, zoals kaarten, biljarten, bingo. Bruiloften, partijtjes, recepties en niet te vergeten ‘kermis in de Jozef’, het was en het is er allemaal nog. Het aanbod van activiteiten in De Jozef gaat met zijn tijd mee. Zo moet het ook blijven. Net als het begin van de rondgang van de Goedheiligman door het dorp. De Jozef is al jarenlang gastheer voor Americo. Sint stapt daar graag op zijn trouwe viervoeter. Er is wel altijd een kleurrijk mannetje bij, zeker ook van De Jozef!

De Jozef heeft dienst gedaan als kerk, school, zelfs als kapsalon. De Jozef en de verderop gelegen Sint Jozefschool zijn mede oorzaak dat de Sint Jozefstraat heet zoals hij heet.

Door Cees de Wit